Terwijl de baby zich langzaamaan in je buik ontwikkelt, begint halverwege de zwangerschap enige melkvorming in het borstklierweefsel; een gelige vloeistof genoemd colostrum. Gedurende de zwangerschap wordt de baby via de navelstreng gevoed en neemt de prolactine (het hormoon dat verantwoordelijk is voor de melkaanmaak) steeds meer toe zodat de baby na de geboorte aan zijn voedingsbehoeften toe kan komen.
Sommige vrouwen zien er een paar druppels van verschijnen tijdens de zwangerschap, anderen niet. Hou vooral in gedachten dat het geen voorteken is van een goede productie na de geboorte; elke vrouw is anders, lekken of niet, het lichaam heeft zijn eigen werkwijze.
Maar wat is colostrum eigenlijk en waarom heeft deze vloeibare substantie een eigen naam en is die zo belangrijk voor het kindje?
Hoe ziet colostrum eruit en wat doet het met je kindje?
Door de grote concentratie aan immuunstoffen is colostrum dikker van structuur dan rijpe moedermelk. De kleur kan in de loop der dagen variëren, van licht naar okergeel. Men noemt het vaak vloeibaar goud, niet alleen door zijn bijzondere voedingswaarden en immuniteit, maar ook door zijn kleur.
Tijdens de zwangerschap groeit de baby in een veilige, steriele omgeving, maar al tijdens de geboorte wordt hij geconfronteerd met bacteriën en virussen (denk aan aanraking met urine, ontlasting, bloed of instrumenten). Het colostrum legt snel een beschermd laagje op de darmen van de baby om de kolonisatie van deze slechte bacteriën te belemmeren en ervoor te zorgen dat het kindje een gezonde darmflora (ook wel ”microbiota” genoemd) ontwikkelt. Eigenlijk wordt het hele lichaamsstelsel van de baby meteen aangesterkt bij het drinken van het colostrum, te beginnen met de slokdarm, de maag en de darmen.
Daarnaast zorgt huid-op-huidcontact ervoor dat talloze micro-organismen aan de huidoppervlakte van de ouders vrij komen om de jonge babyhuid te beschermen. Een rijkdom van de natuur.
Wat is de samenstelling van colostrum?
Deze eerste melk is de meest complete substantie die een moeder kan produceren. Colostrum bevat:
- Levende cellen(stamcellen, leukocyten, goede bacteriën…)
- Proteïnen(antistoffen, 5 x zoveel immunoglobulinen als in rijpe moedermelk, groeifactoren…)
- Oligosachariden(snelle koolhydraten of goede suikers die de rol van prebiotica hebben en de goede bacteriën in de darmen voeren)
- Vitaminen (de sterke concentratie aan carotenoïden en vitaminne A is verantwoordelijk voor de mooie, gele kleur)
- Essentiele mineralen(zink -8 x meer dan in rijpe melk-, magnesium en koper)
Nog meer eigenschappen:
- Colostrum is arm aan vetten en lactose, wat ervoor zorgt dat het licht verteerbaar Ook daardoor kan het metabolisme van de baby zich langzaam aanpassen.
- Colostrum is heel laxerend,waardoor de darmen van de baby gereinigd worden en het meconium (afvalstoffen opgebouwd uit vruchtwater) sneller gelost wordt.
- Colostrum smaakt en ruikt hetzelfde als het vruchtwaterwaarin de baby zich ontwikkeld heeft; een mooie stimulans voor de baby om op zoek te gaan naar de borst!
- Colostrum wordt in kleine hoeveelheid geproduceerden neemt langzaam toe naarmate de baby aan de borst drinkt. De bedoeling is in eerste instantie niet om de baby te voeden maar te immuniseren. De maag van een pasgeborene is net zo groot als een kers en heeft 3 tot 5 ml per voeding nodig, meer niet. Na een week heeft zijn maag de maat van een abrikoos bereikt, een rustige ontwikkeling.
De kleine hoeveelheden zorgen ervoor dat de baby van elke druppel kan genieten en de nieuwe hap-zuig-slik-adem combinatie kan toepassen.
Twee à drie dagen na de geboorte neemt de melkproductie toe en verandert het colostrum in overgangsmelk. Deze “transitiemelk” wordt vervolgd door de rijpe melk die zo lang als de moeder voedt, redelijk stabiel blijft qua samenstelling.
Wat te doen als de baby het colostrum niet zelf uit de borst kan drinken?
Als het aanleggen niet lukt of als de baby nog niet in staat is om zelf aan de borst te drinken, is het belangrijk om het colostrum op te vangen door met de hand te kolven en dit zo snel mogelijk aan de baby toe te dienen. Dit kan simpelweg met een lepeltje of met een pipetje. De baby kan op deze manier rustig bijkomen en het rijkvolle colostrum binnenkrijgen. Dit zorgt meteen voor immuniteit.
Daarom kan het ook zinvol zijn om al in het derde trimester van de zwangerschap wat colostrum op te vangen met de hand. De borsten worden niet onnodig gestimuleerd en het opgevangen colostrum kan zeer nuttig zijn na de geboorte. Denk aan de geboorte van een zware baby, van een tweeling of aan andere bijzondere omstandigheden; als er al colostrum beschikbaar is, zal het stress of spanning verminderen.
Laat je dus goed informeren, maak een afspraak met een lactatiekundige om de nodige handelingen te oefenen en toe te passen en de opgevangen melk op de juiste wijze te bewaren. Lees ook ons artikel over het masseren van de borsten.
Colostrum profileert zich dus als de beste eerste voeding voor de baby, vol antistoffen en met talloze voordelen op korte en lange termijn. Echter geloven sommige culturen niet in deze bijzondere eigenschappen en beschouwen het zelfs als onrein door zijn gele kleur. Moeder en baby worden van elkaar gescheiden totdat de melk “wit” wordt. De baby wordt tot die tijd net andere drankjes zoals thee of jamu (kruidengeneesmiddel uit Indonesië) gevoed, wat ernstige medische klachten of zelfs overlijden kan veroorzaken.
Maar laten we eerlijk zijn, zover hoeven we niet eens te kijken; ook in onze directe omgeving wordt er uit gemakzucht regelmatig poedermelk aan pasgeborenen gegeven in plaats van colostrum. Daarom onze motivatie om jullie als jonge ouders goed te informeren en te motiveren om colostrum bewust op te vangen en toe te dienen. Naast de gelukkige baby’s die meteen uit de borst kunnen drinken na de geboorte, laten we de kindjes die het niet kunnen extra ondersteunen, zodat zij ook van het “witte goud” mogen genieten.
